Đề bài: Viết bài văn nghị luận bày tỏ ý kiến về phương châm Học đi đôi với hành.
Trải qua quá trình sống đấu tranh không ngừng nghỉ từ xưa đến nay, dân tộc ta luôn đúc rút được những kinh nghiệm vô cùng quý báu. Hầu hết những kinh nghiệm đó được nhân dân ta đúc kết thông qua mối quan hệ qua lại của hai mặt, hai vấn đề cụ thể từ lao động sản xuất: đó là mối quan hệ giữa học và hành được thể hiện qua phương châm: “Học đi đôi với hành”.
Trước hết chúng ta phải tìm hiểu “học” là gì. “Học” là hoạt động tiếp thu tri thức nhân loại đã được đúc kết qua hàng nghìn năm lịch sử. Chúng ta có thể học ở trường qua sự truyền thụ của thầy cô, học từ bạn bè, tự học qua sách vở và thực tế cuộc sống. Học để làm giàu kiến thức, nâng cao hiểu biết về nhiều mặt để từ đó làm chủ bản thân, làm chủ công việc, góp phần xây dựng sự nghiệp của bản thân và sự nghiệp chung. Người xưa nói: “Ngọc không mài không thành vật tốt, không học thì không biết Đạo”. Đạo là cách mọi người đối xử với nhau hàng ngày. Muốn vậy thì “Thoạt đầu học tiểu học để lấy lại gốc, đến nếp thì học Tứ thư, Ngũ kinh, Chu sử”.
Và “hành tây” là gì? “Hoạt động” là quá trình vận dụng kiến thức đã học vào công việc hàng ngày. Chẳng hạn, bác sĩ đem kiến thức thu được trong quá trình đào tạo đại học để áp dụng chữa bệnh cho người dân. Các kiến trúc sư, kỹ sư xây dựng thiết kế và thi công nhiều công trình như nhà máy, bệnh viện, trường học, công viên… để phục vụ con người. Một công nhân trong nhà máy áp dụng lý thuyết để cải tiến kỹ thuật, nâng cao chất lượng sản phẩm. Người nông dân áp dụng khoa học kỹ thuật vào đồng ruộng để được mùa bội thu… Đó là “hành”. Theo Nguyễn Thiếp, muốn học để có thành tựu thì phải biết “học rộng rồi lược ngắn, y theo điều học được. Người tài mới lập được công, nhờ đó mà yên nước. Đó là sự thật”. Có điều, đạo hôm nay liên quan đến lòng người, xin đừng bỏ qua.”
“Nhất nghệ, nhất thân”
Vậy tại sao học phải đi đôi với hành? “Học để hành” tức là “học” để “làm” tốt. Trong thực tế, có nhiều giáo dục hơn. Ông cha ta thường nói “làm tốt”. Trong thực tế, có nhiều giáo dục hơn. Ông cha ta ngày xưa đã nói: “Nhân bất học, bất tri lý” (Không học thì không biết lẽ phải). Mục đích của việc học là để phục vụ cho quá trình làm việc hiệu quả hơn, tốt hơn. Học lý thuyết dù cao siêu đến đâu mà không đem ra thực hành thì cũng chỉ phí thời gian vô ích mà thôi. Rất nhiều công sức và tiền bạc bỏ ra nhưng kết quả thu được không đáng kể. Một bác sĩ chỉ học lý thuyết, không thực hành vào công việc sẽ gây ra những hậu quả ảnh hưởng xấu đến tính mạng con người. Một kỹ sư chưa từng hành nghề thì khi xây nhà sẽ không vững chắc, nhà có thể sập bất cứ lúc nào.
“Học mới có mắt, hành mới có chân. Có mắt mới có chân mà tiến. Chỉ có biết mới làm, làm mới biết. Mà biết trong làm mới là tri thức sâu sắc nhất, thiết thực nhất.”
Ngược lại, “hành mà không học” thì việc hành không trôi chảy. Nếu chúng ta chỉ làm theo thói quen, theo kinh nghiệm mà không soi sáng lý thuyết thì tiến độ sẽ chậm và chất lượng sẽ không cao. Cách làm việc trên chỉ phù hợp với những công việc chân tay đơn giản, không đòi hỏi nhiều trí tuệ. Còn với những công việc phức tạp liên quan đến khoa học công nghệ như hiện nay thì cách đó đã quá lỗi thời. Để đạt được kết quả tốt trong công việc, chúng ta buộc phải học tập, phải được đào tạo chính quy theo từng chuyên ngành và trong quá trình công tác, chúng ta vẫn phải không ngừng học tập bằng mọi cách. Chỉ sau đó chúng ta có thể đáp ứng nhu cầu của thời đại.
Vì vậy, chúng ta phải coi trọng mối quan hệ giữa “học” và “làm”. “Học” và “hành” phải đi đôi với nhau và có tác dụng hai chiều. “Học” hướng dẫn “luyện”, “luyện” bổ sung, nâng cao và làm cho “học” hoàn thiện hơn. Có “học” mà không có “hành” thì chỉ là một mớ lý thuyết suông. Ngược lại, chỉ tập trung vào “làm” mà không học thì làm việc gì cũng khó. “Học” và “hành” là hai mặt của cùng một quá trình, không thể xem nhẹ mặt này, mặt khác. Theo Nguyễn Thiếp, nếu “dân đua đòi học sắc để cầu danh lợi, không còn biết đến tam quốc ngũ cửu” thì “nước mất, nhà tan vì những điều xấu ấy”.
Tóm lại, học phải đi đôi với hành: giữa học và hành có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Học tập đóng vai trò then chốt trong việc soi sáng cho hành động. Thực hành giúp con người vận dụng, củng cố, bổ sung và hoàn thiện lý thuyết đã học vào thực tế cuộc sống. Chỉ có như vậy thì hiệu quả học tập và lao động sản xuất mới được nâng cao, đúng như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói:
“Học phải đi đôi với hành. Học mà không hành là vô ích, hành mà không học thì hành không nhuần nhuyễn”. “Học phải đi đôi với hành. Học mà không hành là vô ích, hành mà không học thì hành không nhuần nhuyễn”.
Xem thêm các bài văn mẫu về phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 11:
viet-bai-lam-van-so-1.jsp
Các bộ đề lớp 11 khác