Đề bài: Cảm nhận về hình tượng tiếng đàn trong bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca của Thanh Thảo.
Bài giảng: Đàn ghi ta của Lorca – Cô Nguyễn Ngọc Anh (Thầy )
Tiếng đàn của Lorca là tiếng nói đầy ngưỡng mộ, thương cảm cho số phận bất hạnh của người nghệ sĩ thiên tài Lorca. Ngoài việc tái hiện thành công hình ảnh Lor-ca, Thanh Thảo còn thể hiện xuất sắc hình ảnh tiếng đàn. Một biểu tượng nghệ thuật giàu ý nghĩa và giá trị nghệ thuật.
Tiếng đàn là hình ảnh đầu tiên xuất hiện trong tác phẩm nhưng tiếng đàn lại được Thanh Thảo tái hiện rất đặc sắc:
Tiếng bong bóng nước
Tiếng đàn vốn thuộc lĩnh vực thính giác nhưng trong mắt Thanh Thảo nó hiện lên như bọt nước. Bong bóng nước gợi hình ảnh tròn trịa, trong trẻo, thanh khiết nhưng đồng thời nó cũng gắn liền với sự mong manh, dễ vỡ, cũng giống như cuộc đời ngắn ngủi của Lorca. Tiếng đàn cũng vô cùng phóng khoáng: “Tây Ban Nha/ ngao”, tiếng hát vô tư, đắm chìm trong nghệ thuật của Lorca đã khiến chàng phải chịu một cái chết vô cùng tức tưởi, bất ngờ. .
Đoạn thơ tiếp theo là đoạn thơ hay nhất, độc đáo nhất miêu tả tiếng đàn với nhiều cung bậc cảm xúc, sắc thái khác nhau.
đàn guitar màu nâu
bầu trời cô gái đó
cây đàn guitar lá xanh bao nhiêu
Tiếng đàn tròn và bong bóng vỡ
âm thanh guitar tinh khiết
lưu lượng máu
Ở bài thơ này, chịu ảnh hưởng của thơ tượng trưng, Thanh Thảo đã sáng tạo hàng loạt hình ảnh dựa trên cơ chế tác động qua lại và chuyển hoá của cảm giác. Hình ảnh đầu tiên là cây đàn màu nâu, tiếng đàn đã được ghi lại bằng đôi mày sắc nét. Bản thân màu sắc đã gợi nhiều ý nghĩa khác nhau, có thể là màu gốc của sự sống – đất; có thể là màu của cây đàn; nhưng cũng có thể là màu mắt của một cô gái digan sống trên thảo nguyên.
Hình ảnh cây đàn xanh tiếp tục là một hình ảnh thơ đa nghĩa khác. Có thể hiểu tiếng đàn xanh như thế nào, là sự chuyển tiếp giữa tiếng đàn và sức xanh của lá cây, gợi sức sống và sự tươi mới, góp phần khẳng định sức sống bền bỉ của cây đàn. Bạn cũng có thể hiểu màu xanh của cây đàn như thế nào, ở đây sức sống và giá trị của cây đàn lại càng to lớn và mãnh liệt hơn. Nó không chỉ là giá trị nội tại của âm thanh mà còn có sức lan tỏa, làm cho sự vật, hiện tượng trở nên sống động, lá xanh hơn, đời tươi đẹp hơn.
Tiếp tục phát huy tài năng của mình, Thanh Thảo đã sáng tạo ra âm hưởng thứ ba, đó là tiếng đàn nguyệt. Hình ảnh chiếc đàn nguyệt tròn trịa từng xuất hiện trong nhiều tác phẩm nay được lặp lại ở đây. Tiếng đàn tượng trưng cho sự tròn trịa, long lanh, nếu như ở đầu bài thơ chỉ là dự cảm về sự mong manh, dễ vỡ thì nó đã thành hiện thực. Động từ “tan vỡ” đã một lần nữa khẳng định sự mong manh đó, nó diễn ra vô cùng nhanh chóng và bất ngờ.
Cuối cùng là hình ảnh “tiếng đàn chảy/ máu chảy” gây ám ảnh vô cùng cho người đọc. Đến đây, tiếng đàn đã thực sự trở thành một sinh thể, không chỉ tồn tại với một giá trị tinh thần vô hình, mà dường như nó còn có một thể xác – hữu hình. Vì vậy, khi bị tàn phá, bị chà đạp, nó đã vỡ thành hàng ngàn giọt máu. Một số phận đau thương, bi thảm trước sự tàn sát đẫm máu của chủ nghĩa phát xít. Cảm nhận nỗi đau thể xác qua tiếng đàn, vốn được coi là tinh thần, cho thấy sự đồng điệu, thấu hiểu của Thanh Thảo với tiếng đàn hay với người nghệ sĩ Lor-ca.
Bài thơ đã sử dụng nghệ thuật chuyển đổi giác quan để cảm nhận tiếng đàn qua những hình khối, màu sắc khác nhau. Ở đây có thể hiểu rằng khi nghệ sĩ Lorca bị sát hại, tác phẩm nghệ thuật của ông đã không còn nguyên vẹn, nó vỡ vụn, tan rã thành từng mảng, từng mảng màu sắc, hình khối.
Không ai chôn vùi âm nhạc
âm thanh giống như cỏ dại
nước mắt mặt trăng
long lanh đáy giếng
Khi so sánh tiếng đàn của Lor-ca với tiếng cỏ, Thanh Thảo khẳng định sức sống bất diệt, mãnh liệt của tiếng đàn. Tuy nhiên, hai dòng đầu của bài thơ nghiêng về sự nuối tiếc ngậm ngùi, câu thơ bật ra như một tiếng thở dài. Thanh Thảo không chỉ đau buồn trước cái chết của Lorca mà còn bởi di nguyện ông để lại sau khi chết, đó là chôn vùi nghệ thuật tuyệt vời mà ông đã tạo ra để thế hệ sau tiếp tục đổi mới nghệ thuật. . Nhưng không ai dám làm điều đó, vì họ không đủ bản lĩnh và tài năng để vượt qua. Hình ảnh thơ tiếp theo là sự kết hợp lạ lùng giữa hai hình ảnh giọt nước mắt và vầng trăng. Tác giả hạn chế triệt để quan hệ từ, chính vì vậy đã tạo cho bài thơ nhiều cách hiểu. Nếu là quan hệ từ “của” câu thơ sẽ là nỗi sầu đau của vầng trăng trước cái đẹp. Nếu là quan hệ từ “như” thì giọt nước mắt ở đây không còn là giọt nước mắt bình thường mà trở nên cao đẹp, trong sáng. Dù thế nào đi chăng nữa, mỗi giọt nước mắt đều thể hiện sự tiếc nuối, tiếc thương cho vẻ đẹp và tài năng.
Bài thơ khép lại bằng tiếng “li-la li-la li-la…”. , âm thanh ấy chứng tỏ sự bất tử của Lor-ca trong cuộc đời cũng như trong lòng người, phù hợp với quy luật “Dòng thác là thể dĩ thái mà tinh hoa”. Đồng thời tạo nên dư âm cho tác phẩm, khi đã hết lượng chữ ít ỏi của bảng thơ.
Hình ảnh tiếng đàn ghi ta trong Đàn ghi ta của Lorca là một sáng tạo độc đáo, xuất sắc của Thanh Thảo, mang nhiều ý nghĩa tượng trưng. Kết hợp với hình tượng người nghệ sĩ Lor-ca đã góp phần chuyển tải trọn vẹn thông điệp của tác phẩm. Những cảm nhận sâu sắc về tiếng đàn thể hiện sự trân trọng sâu sắc đối với tài năng và phẩm chất của Lorca. Cùng với đó, sự vận dụng sáng tạo các hình ảnh, ngôn ngữ thơ hiện đại, yếu tố tượng trưng siêu thực tài tình đã tạo nên thành công của tác phẩm.
Xem thêm các bài văn mẫu lớp 12 luyện thi THPT Quốc gia:
guitar-lor-ca.jsp
Các bộ đề lớp 12 khác