Đề bài: Hình ảnh người phụ nữ xưa qua các bài Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương và Thương vợ của Trần Tế Xương
– Giới thiệu hình tượng người phụ nữ thời xưa đã đi vào thơ ca của nhiều tác giả trung đại… Trong đó, hình ảnh người phụ nữ trong thơ của hai tác giả: Hồ Xuân Hương và Trần Tế Xương.
– Hai bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương và Thương vợ của Trần Tế Xương đã thể hiện rõ vẻ đẹp và số phận của hình tượng người phụ nữ trong xã hội xưa.
1. Nhưng người phụ nữ trong xã hội cũ phải chịu số phận khổ cực, nhọc nhằn
một. Phận người vợ vất vả nuôi chồng nuôi con (Thương vợ)
– Hoàn cảnh của bà Tú: gánh nặng gia đình, quanh năm bơi lội “mom sông”
⇒ Công việc làm ăn vất vả, lên xuống thất thường, bấp bênh, ổn định, chị không những phải nuôi con mà còn phải nuôi chồng
– Sự vất vả, lam lũ được thể hiện trong sự vất vả khi lao động:
+ “Cò lặn”: Lam lũ, vất vả, nhọc nhằn, lo lắng
+ Eo ôi… thuyền đông: gợi cảnh chen lấn, xô đẩy, đánh nhau tiềm ẩn những bất trắc
⇒ Hiện thực cuộc sống mưu sinh của bà Tú: Không gian, thời gian thật đáng sợ, nguy hiểm, đồng thời thể hiện tấm lòng nhân ái dịu dàng của ông Tú.
– Năm nắng mười mưa: số từ phủ định là số nhiều
⇒ Nỗi vất vả của bà Tú
b. Thân phận người phụ nữ có số phận lênh đênh không quyết định được số phận của chính mình (Bánh trôi nước)
– “Bảy nổi ba chìm”: Thành ngữ phản ánh cuộc đời lênh đênh, sóng gió của người phụ nữ trong xã hội phong kiến
– Số phận phải chịu một lần đã đủ khó khăn rồi, ở đây dùng từ “bảy”, “ba” làm tăng thêm sự rối ren trong số phận người phụ nữ.
– “Rắn mặc cho tay nhào nặn”: Biểu hiện rõ nhất của việc người phụ nữ không có khả năng tự quyết định số phận của mình, số phận của họ phải phụ thuộc vào đàn ông, vào lễ giáo phong kiến.
⇒ Thân phận lệ thuộc, không có quyền quyết định số phận của mình
2. Dù phải chịu số phận khó khăn nhưng ở họ toát lên vẻ đẹp đáng quý, đáng trân trọng
một. Vẻ đẹp hình thức
“Thân em vừa trắng vừa tròn”: Vẻ đẹp trang trọng
+ Hai bên (tròn trắng) xứng đáng tôn vẻ đẹp tự nhiên, vẻ đẹp yêu kiều
⇒ Làm nên vẻ nữ tính đáng yêu của người phụ nữ: vẻ đẹp đáng nâng niu.
– Đoạn thơ phản ánh niềm kiêu hãnh của người phụ nữ qua việc sử dụng cặp quan hệ từ: Vừa nết vừa đảm đang.
– Hỡi ơi: cách nói quen thuộc trong ca dao, giàu màu sắc dân gian.
b. Vẻ đẹp trong chất lượng
• Phẩm chất người vợ, người mẹ trong Vợ Yêu
– Dù hoàn cảnh khó khăn nhưng bà Tú vẫn hết lòng vì chồng con:
+ “một chồng nuôi cả năm con”: Một mình bà Tú phải nuôi cả nhà, không thiếu
⇒ Bà Tú là người đảm đang, hết lòng vì chồng con.
+ “Một duyên hai nợ”: ý thức rằng lấy nhau là duyên nên “tiếc hùi hụi” không oán trách.
+ “Dám quản công”: Sự hy sinh cao cả, thầm lặng cho chồng con, ở bà hội tụ đức tính cần cù, dũng cảm, nhẫn nại.
⇒ Cuộc sống tuy vất vả, gian khổ nhưng lại nổi bật lên những phẩm chất cao quý của bà Tú: đức tính chịu thương, chịu khó, hết lòng vì chồng con.
⇒ Đó cũng là nét đẹp chung của nhiều người phụ nữ trong xã hội phong kiến
• Lòng thủy chung của người phụ nữ trong Bánh Trôi Nước
– “Nhưng tôi vẫn giữ tấm lòng thủy chung”: Phẩm chất trung thành, thủy chung
+ “Tấm lòng đàn bà”: Tấm lòng của người phụ nữ, thủy chung trước sau như một
+ “vẫn”: dù có ra sao, vẫn luôn giữ một lòng trinh nguyên
3. Nghệ thuật thể hiện thành công hình tượng người phụ nữ trong hai tác phẩm
– Ngôn ngữ thơ giản dị
– Lấy ý tưởng từ ca dao, tục ngữ, vận dụng sáng tạo các hình ảnh, ngôn ngữ văn học dân gian.
– Hình tượng nghệ thuật độc đáo.
– Việt hóa thơ Đường
– Khẳng định lại: Qua hai tác phẩm, những người phụ nữ trong xã hội xưa hiện nay với số phận dẫu gian khổ, nhưng vẫn mang trong mình vẻ đẹp đáng quý.
– Nêu cảm nghĩ và liên tưởng đến hình ảnh người phụ nữ trong xã hội ngày nay
Xem thêm các bài văn mẫu về phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 11:
viet-bai-lam-van-so-2.jsp
Các bộ đề lớp 11 khác