Đề bài: So sánh bát cháo hành trong truyện ngắn “Chí Phèo” của Nam Cao và bát cháo hành trong truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim Lân.
Bài giảng Chí Phèo (Phần 2: Tác Phẩm) – Cô Thúy Nhàn (GV )
– Về tác giả Nam Cao, Kim Lân
– Vài nét về hai truyện ngắn Chí Phèo và Vợ nhặt
– Trong mỗi tác phẩm văn học, những chi tiết nghệ thuật tuy nhỏ nhưng có những chi tiết mang ý nghĩa rất lớn trong việc thể hiện tư tưởng, chủ đề của tác phẩm. “Bát cháo hành” trong Chí Phèo và “bát cháo cám” trong vợ nhặt là hai chi tiết nghệ thuật như thế!
1. Cảm nhận về chi tiết bát cháo hành
một. Vẻ bề ngoài
– Chi tiết xuất hiện ở giữa truyện
– Sau cuộc gặp gỡ thể xác giữa Chí Phèo và Thị Nở, Chí Phèo bắt được Thị Nở đang cảm lạnh nấu cháo mang cho Chí Phèo
b. Bát cháo hành trong cảm giác Chí Phèo
– Bát cháo hành khiến Chí Phèo hết sức “ngỡ ngàng” thấy “mắt mình ươn ướt:
– Cảm nhận: “Cháo thơm sao!”
-Chỉ cần khói bay vào mũi thôi cũng đủ làm người ta nhẹ lòng
-Anh thấy cháo hành ngon thật
⇒ Bát cháo hành đơn giản theo ý Chí Phèo là rất ngon, đó là chi tiết khiến hắn cảm thấy lần đầu tiên và cũng là lần duy nhất được chăm sóc.
c. Ý nghĩa chi tiết của bát cháo hành
– Về nội dung:
+ Thể hiện tình cảm của Thị Nở đối với Chí Phèo
+ Là hương vị của hạnh phúc, của tình yêu muộn màng mà Chí Phèo được hưởng, khơi dậy khát vọng làm hòa với mọi người
Về nghệ thuật:
+ Khắc họa sâu sắc tính cách, tâm lý và bi kịch của nhân vật Chí Phèo
+ Tác giả tin vào sức mạnh cảm hóa con người của tình yêu
2. Cảm nhận chi tiết bát cháo cám
một. Vẻ bề ngoài
– Vị trí: Cuối truyện
– Tình huống: Trong bữa cơm đầu tiên của Thị khi về nhà chồng
b. Bát cháo cám trong cảm xúc nhân vật
– Bà Tư: Bình tĩnh gọi một nồi cháo cám “Chè đây”, “Chè đây, ngon lắm”, cười tươi: “Cám ơn chú… Ngon lắm chú cứ thử đi” …
– Con dâu: Lúc đầu tối tăm mặt mũi, sau đó thản nhiên “vào mồm”
Trang: “Mắt anh cay cay, cám đắng nghẹn nơi cổ họng”
⇒ Sự tiếc nuối len lỏi trong tâm trí mỗi người
c. Ý nghĩa chi tiết của bát cháo cám
– Về nội dung:
+ Khắc họa sâu sắc tình cảnh đói khổ của con người trong nạn đói năm 45
+ Tính cách nhân vật được bộc lộ rõ nét
+ Nồi cháo cám là nồi cháo của tình bạn, tình người, niềm tin và hi vọng
– Về nghệ thuật: Thể hiện tài năng của tác giả trong việc lựa chọn chi tiết
3. So sánh điểm giống và khác nhau
một. Như nhau
– Cả hai hình ảnh đều là biểu tượng của tình người ấm áp.
– Đều thể hiện bi kịch của nhân vật và hiện thực xã hội
+ Bát cháo hành: bi kịch bị tha hóa + bị cự tuyệt quyền làm người
+ Bát cháo cám: thể hiện rõ hiện thực tàn khốc của nạn đói
– Thể hiện cách nhìn hiện thực, nhân đạo của hai nhà văn.
b. Sự khác biệt
+ Bát cháo hành: Cái nhìn bế tắc của Nam Cao về số phận người nông dân ⇒ cảm nhận hiện thực của một nhà văn trước cách mạng.
+ Bát cháo cám: Niềm tin của nhân dân Kim vào khả năng cách mạng ⇒ cảm nhận của nhà văn về hậu cách mạng
c. Nguyên nhân của sự giống và khác nhau
– Giống: Đề tài khai thác giống nhau (đề tài nông dân, nông thôn)
– Khác: Cái nhìn hiện thực của mỗi nhà văn
– Khẳng định lại vai trò của hai chi tiết bát cháo hành trong việc thể hiện chủ đề, tư tưởng của truyện
– Liên hệ cảm nghĩ của em về chi tiết đặc biệt này
Xem thêm các bài văn mẫu về phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 11:
chi-pheo-1.jsp
Các bộ đề lớp 11 khác