Đề bài: Phân tích bài thơ “Bài ca chúc Tết thanh niên” của Phan Bội Châu.
Trong tâm hồn và thơ văn của mình, Phan Bội Châu đã dành cho thế hệ trẻ Việt Nam nhiều tình cảm và sự kính trọng:
“Ôi! Thiếu gia đáng kính! Thiếu niên đáng sợ!
Nếu ai nói: Tuổi trẻ rung trời thì trời cũng phải rung
Tuổi trẻ xoay đất, phải dời đất, đâu có gì là quá đáng”.
(Khóc người trẻ)
Trong số 800 bài thơ và hàng chục bài thơ, bài văn của Phan Bội Châu để lại, người đọc có thể tìm thấy nhiều lời hay ý đẹp cảm động của nhà chí sĩ nói với lớp trẻ. Tiêu biểu nhất là bài thơ “Bài ca chúc Tết thanh niên”. Đầu xuân năm 1927, học sinh trường Quốc Học và Tu viện Huế kéo đến mừng sinh nhật Phan Bội Châu. Trong thư trả lời của nhà báo có bài thơ “Bài ca chúc Tết thanh niên 1. Báo “Thế kỷ mới” số ra ngày 3-2-1927 giới thiệu toàn văn bài thơ. Giọng thơ vừa thiết tha vừa mạnh mẽ, bài đã cổ vũ, động viên thanh niên lên đường cứu nước.
Mở đầu bài thơ là ba chữ: “Dậy! Dậy!” là tiếng gọi đánh thức đông đảo thanh niên đang ngủ say trong đêm trường nô lệ. Cách nói này chúng ta thấy khá nhiều trong văn thơ yêu nước đầu thế kỷ XX:
“Than ôi! Bách Việt ha san,
Văn minh sẵn có, trí tuệ dồi dào.
Tâm hồn mê mẩn, ý thức chưa tỉnh. Chúng ta nên tính toán những gì?”.
(“Quốc ca”)
“Dậy đi! Đứng lên, nhướng mày mở mặt rửa nhục sông núi”.
(“Việt Nam Mới” – Phan Bội Châu)
“Gà trống gáy”, tiếng hót của con chim báo ban mai, chào đón mùa xuân đến,… âm thanh đó mang ý nghĩa tượng trưng, báo trước một thời kỳ mới, một bình minh mới, một mùa xuân mới đang đến với thế giới. dân tộc. Giọng vui vẻ, thân thiện:
“Gà gáy bên đường,
Con chim trên cây ngay lập tức nói xin chào.”
Gà vừa gáy “một tiếng”, màn đêm dày đặc còn chưa tan. Nhà thơ thao thức trong tâm trạng: “mắc cỡ, buồn, buồn”…, không chỉ “chua chát” mà “đã chua chát ngậm ngùi”. Nỗi đắng cay chồng chất trong lòng bấy lâu nay; Không phải ngày một ngày hai mà kéo dài nhiều năm, từ ngày xuất phát phong trào Đông Du (1905) đến ngày bị giặc bắt (1925) và đến Tết Nguyên đán 1927, đúng là “hai mươi năm lẻ”. :
“Xuân ơi xuân có biết không?
Buồn với sông, buồn với núi, buồn với trăng,
Hai mươi năm lẻ đắng cay cay đắng.”
Nhà báo tâm sự, đối thoại với “mùa xuân”, với “sông”, với “núi”, với “vầng trăng” – những vật thể là hồn thiêng của đất nước. Giọng thơ tha thiết. Đó là lời của trái tim, máu đỏ của hoa đỗ quyên” dày vò suốt đêm ngày. Đó không chỉ là nỗi đau, nỗi buồn, sự tủi hổ, cay đắng của một người mà còn là tâm trạng chung của cả một gia đình, một thế hệ. của cả một dân tộc đã từng làm trâu ngựa cho giặc, cho thực dân Pháp.
Hai câu tiếp theo cũng là lời thú nhận của một trái tim khắc khoải. Năm 1925, Phan Bôi bị Pháp bắt cóc ở Thượng Hải, đưa về Hà Nội và bị kết án tử hình. Nhân dân ta, nhất là thanh niên, học sinh cả nước đã sục sôi đấu tranh và đánh bại âm mưu đen tối, tàn ác của thực dân Pháp. Không giết được Phan Bội Châu, Pháp đưa ông về giam ở Huế và ông trở thành “ông già Bến Ngự”. Vì vậy, Phan Bội Châu đã nói:
“May mà trời đất còn sống, tháng ngày an ủi mái đầu xanh”.
Trong hoàn cảnh tù nhân bị quản thúc, nhà báo vẫn không bao giờ quên tuổi trẻ, vẫn trao gửi cho thế hệ trẻ Việt Nam nhiều niềm tin và hy vọng.
Lời chúc Tết cũng là lời kêu gọi tuổi trẻ. Tuổi trẻ phải “cải tạo”. Hai chữ “đổi mới” trong bài thơ mang một nội dung yêu nước sâu sắc. Đầu tiên, những người trẻ tuổi phải:
“Đời mới, người nên đổi mới. Mở mắt ra cho rõ chủ nghĩa thời cơ mới. Vắt vai gánh giang san cũ. Bước đi nhẹ nhàng, đứng vững, đứng cho gan,
Những sợi dây thành công và thất bại quyết định hợp nhất.”
Thế vận hội mới là những cơ hội mới. Lúc bấy giờ (1927) phong trào đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, giành độc lập đang lên nhanh chóng ở châu Á, châu Phi, nhất là ở Ấn Độ, Miến Điện, Trung Quốc… Thanh niên phải biết nhìn xa, trông rộng, “mở rộng tầm mắt” để chớp thời cơ, nắm lấy thời cơ mới, đứng lên đồng lòng “đoàn kết”, cứu nước, cứu nhà: “Chắp vai gánh giang san cũ”. Đất nước bị ngoại bang đô hộ nên “non sông gấm vóc”, dòng nước bơ vơ buồn bã: “Hồn ơi! Về với nước” (Yêu nước). Đâu là “Giang sơn cũ”, đâu là giang sơn cũ, Tổ quốc bao đời nay. Đổi mới cách nhìn, đổi mới tư tưởng, nâng cao lòng yêu nước. Chỉ có như vậy, tuổi trẻ mới đủ sức “gánh giang san cũ”, chấn hưng đất nước – một đất nước giàu đẹp, một dân tộc có truyền thống anh hùng, bất khuất chống giặc ngoại xâm. Tuổi trẻ phải có sức mạnh và sự kiên cường. Tinh thần ấy, sức mạnh ấy, theo nhà nho là phải “đi cho êm, cho gan đứng vững”. có nghĩa là tự cung tự cấp. . Phan Bội Châu có một cách gây ấn tượng và khích lệ con lừa yêu nước trong tâm hồn mình. Nói thơ, thơ Phan Bội Châu là thơ tuyên truyền cách mạng, ca ngợi tinh thần yêu nước…, đọc “Bài ca chúc Tết thanh niên”, ta thấy rõ nhận xét đó.
Sự đổi mới của tuổi trẻ phải thể hiện sâu sắc trong tâm hồn, và trong hành động.
“Từ nay ai có lòng, xin mời:
Đặt bút nghiên và tu tâm,
Đừng tham lam, đừng tham lam, đừng tham lam,
Xây dựng bộ não của bạn để xua tan lửa và sắt. Đổ máu nóng và nguyền rủa vết nhơ như nô lệ.” Muốn vậy, theo Phan Bội Châu phải có hai điều kiện: Một là thiện chí, nghĩa là có ý chí đánh chiếm và lòng yêu nước; hai là phấn đấu, quyết tâm phấn đấu. Nhà bác học hướng vào bộ phận tân tiến nhất, rực rỡ nhất của tuổi trẻ lúc bấy giờ, để họ không kiềm chế, không chìm đắm, say mê vào con đường hưởng thụ. ăn, mặc… là những nhu cầu của tuổi trẻ nhưng không được đam mê, “chớ tham lam” biến thành những ham muốn tầm thường, thái quá. nhưng tu dưỡng trong tinh thần yêu nước, tự lực tự cường. Biết xấu hổ vì cả dân tộc đang làm nô lệ cho ngoại bang: “Vua là tượng gỗ, dân là thân trâu” (Trích quốc ca). Trong bài thơ “Tiễn biệt”, Phan Bội Châu đã phủ nhận lối học “khai tử” cổ hủ:
“Giang sơn tử hy sinh quần áo”
Hiền nhân phụng thánh diệc xướng”.
(Sông đã chết, sống chỉ là tủi nhục
Nếu thánh nhân vắng mặt, đọc sách cũng là ngu xuẩn.)
Đó là một quan điểm rất tiến bộ, một lời răn dạy rất sâu sắc đối với giới trẻ về mục đích của việc học. Học để hư danh, học để sống nô lệ, là vô nghĩa.
Những lời tâm huyết của Phan Bội Châu trong bài thơ này là lời kêu gọi thanh niên hãy đem trí (khối) và dũng (gan) của mình phá bỏ xiềng xích nô lệ, ách thống trị tàn bạo của thực dân Pháp (đập tan chúng). lửa sắt). Phải đem xương máu giành lại độc lập tự do. Cách nói mạnh mẽ, hùng hồn. Hình ảnh dữ dội, ấn tượng, có giá trị cổ vũ tinh thần yêu nước và tinh thần cách mạng:
“Tăng cường bộ não của bạn và nghiền nát sắt và lửa,
Hãy đổ máu nóng rửa sạch vết nô lệ!”
Một người, một vài người không cứu được nước. Nhưng cần phải có nhiều thế hệ thanh niên, hàng triệu đồng bào, cả dân tộc “lấy máu nóng rửa sạch vết nhơ nô lệ”! Biết bao anh hùng, liệt sĩ đã ngã xuống vì tự do. Biết bao con người ưu tú của dân tộc đã anh dũng hy sinh chiến đấu, đã “phun máu nóng” suốt 80 năm để đất nước nở hoa với độc lập, tự do như ngày nay. Qua những bài thơ chúc Tết thanh niên này, chúng ta thấy rõ hơn “Phan Bội Châu luôn chủ trương dùng bạo lực cách mạng để đấu tranh giành độc lập tự do, giải phóng dân tộc”. Đó là một chính sách rất tốt.
Thơ là trái tim. Đó là sự đốt cháy tâm hồn, tinh thần! Đó là một bài hát thôi thúc bạn lên đường. Nhà báo với khát vọng tự do đã khuyến khích những người trẻ tuổi, những người “thiện chí” lên đường hy sinh thân mình cho tổ quốc thân yêu. Câu cuối của bài hát nói, nhà báo nhắc lại câu nói cũ trong sách “Đại học”, rút gọn thành: “Nhật nhật tân, hữu nhật tân” (một ngày mới, lại một ngày mới) để khẳng định một chân trời. bài lý luận, bài học khơi dậy trong lòng thanh niên một sức sống, một tinh thần dân tộc, báo hiệu một vận hội mới đang đến với thanh niên.
Bài “Chúc mừng tuổi trẻ” được viết thành thể thơ hát đối, tạo nên màu sắc thời đại, lịch sử. Bắt đầu bằng ba từ: “Dậy đi! Dậy đi”. Ngoài 6 chữ theo niêm luật, tác giả thêm 2 tiếng: “Chữ rằng…” Âm hưởng chủ đạo của bài thơ là hùng tráng, hùng tráng. Đó không chỉ là một bài ca yêu nước chống ngoại xâm mà còn là một lời tiên đoán thần thánh. Năm 1927, nhà báo viết: “Mở mắt ra mà thấy vận hội mới…” – và chỉ ba năm sau, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, giương cao ngay ngọn cờ giải phóng dân tộc. Bài thơ có ý nghĩa giáo dục lòng yêu nước, cổ vũ tinh thần cách mạng sôi nổi cho thanh niên. Thuở ấy, nhiều thanh niên ưu tú của dân tộc đã ra đi cứu nước và sau này trở thành những nhà cách mạng lỗi lạc nhờ ảnh hưởng của bài hát này.
Có những bài thơ một thời, nhưng có những bài thơ trường tồn mãi mãi. Phan Bội Châu làm thơ cho thế hệ trước lưu lạc, nhưng ngày nay, nước ta đã hoàn toàn độc lập, thế hệ trẻ chúng ta vẫn tìm thấy trong bài ca bao tâm tư, tình cảm tốt đẹp. Tức là biến sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước để “Chồng vai gánh vác giang sơn xưa” hướng tới ngày mai tươi đẹp vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, vì xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Phan Bội Châu mãi mãi là tấm gương yêu nước sáng ngời, là “anh hùng, chí sĩ, chí sĩ hy sinh vì nền độc lập, được hai mươi triệu đồng bào nô lệ tôn thờ” (Nguyễn Ái Quốc). Văn thơ Phan Bội Châu góp nên sức mạnh của tuổi trẻ, sức mạnh của Việt Nam:
“Ai nguyện ý từ nay về sau, xin mời cố gắng…”
Các bộ đề lớp 12 khác