Đề: Phân tích tác phẩm “Xin lập khoa luật” trích từ Tế cấp tám điều của Nguyễn Trường Tộ
Nguyễn Trường Tộ đặt vấn đề thành lập khoa luật
Cách vào đề của Nguyễn Trường Tộ thẳng thắn, trực tiếp nhằm nêu bật tầm quan trọng của pháp luật trong đời sống, vai trò của pháp luật đối với bất kỳ ai – dù người đó là quan hay thường dân: “Bất kể quan hay dân, ai cũng phải học. quốc pháp và các bộ luật mới bổ sung từ thời Gia Long đến nay”. Theo Nguyễn Trường Tộ, pháp luật bao gồm kỷ luật, uy quyền và mệnh lệnh chính trị của quốc gia: nước muốn tồn tại phải có kỷ cương, nhà nước muốn trị dân phải có uy quyền, thông qua chính sách và pháp luật. sai lệch chính xác). Điều đó chứng tỏ pháp luật bao trùm mọi lĩnh vực của đời sống xã hội cũng như đời sống con người.
Vì bản điều trần này viết thư cho vua Tự Đức phải thuyết phục vua mở trường luật nên ông đã khéo léo so sánh, đối chiếu giữa việc thi hành luật ở các nước văn minh phương Tây và việc hành luật. Tam giáo ngũ đạo, công việc hành chính của sáu bộ ở nước ta lúc bấy giờ. Theo Nguyễn Trường Tộ, tam giáo thường là xương sống của hệ thống phong kiến, là tôn giáo lớn nhất bao trùm mọi quan hệ xã hội và gia đình, mọi cung cách ứng xử giữa người với người; Lục bộ (lục bộ) là cơ quan trung ương của nhà nước phong kiến. Vì trong bộ luật có đủ tam, ngũ chung, lục bộ nên nhà vua không có lý do gì mà không thành lập khoa luật để dạy luật cho người Việt.
Hơn nữa, hành pháp tránh cho các nhân viên thực thi pháp luật “không bị ràng buộc bởi bất kỳ phương tiện nào”; khi cho nhà vua “không tham gia vào ngôi sao năm cánh để thể hiện lòng tốt”.
Cách đặt vấn đề trực tiếp, rõ ràng như vậy làm cho người đọc (vua Tự Đức) hiểu ngay mục đích vấn đề mà người viết nêu ra trong lời khai, bước đầu bị thuyết phục bởi lập luận cũng như thực tế mà người viết dẫn chiếu.
Nguyễn Trường Tộ chê Nho giáo truyền thống không hiệu quả bằng pháp luật
Sự phê phán Nho giáo và Khổng giáo được phát triển ở một số điểm như sau:
Thứ nhất, Nguyễn Trường Tộ thừa nhận “không gì quý bằng trung thành, không gì quý hơn lễ nghĩa”. Nhưng điều đáng nói ở đây là ông khẳng định như vậy để phủ định rằng: tôn giáo đó muốn thành hiện thực thì phải có pháp luật, không thì chẳng qua là nói: “Không làm thì thôi. phạt thì không được, ai thưởng”; Nho sĩ học nhiều, nhưng “ai có thể thay đổi tư duy và sửa sai?”
Để thuyết phục nhà vua, Nguyễn Trường Tộ đã dẫn lời chính Khổng Tử – ông tổ của Nho giáo – để chứng minh lời phê bình của mình là đúng: “Trẫm chưa từng thấy ai nhận lỗi về mình mà lại biết trừng phạt mình”. . Đúng là Nho giáo truyền thống không hiệu quả bằng pháp luật. Vì vậy, đã đến lúc xã hội cần có luật pháp để “cứu nước, giúp đời”.
Thứ hai, Nguyễn Trường Tộ cho rằng vua cai trị bằng cách hiểu pháp luật, chứ không chỉ bằng cách nhìn vào những cuốn sách mà các nhà Nho cổ đại để lại. Theo ông, họ không “phụ thuộc” vào sách; Vua chúa chỉ để tham khảo, chứ không thể dùng để trị dân. Vì sách chỉ là “chuyện chính sử của cổ nhân”, “bài văn hay của cổ nhân”, “văn chương trau chuốt của sĩ tử”, “tiểu thuyết dã sử của cổ nhân”. người có hiếu”,… Tóm lại, sách Nho “chỉ làm rối trí mà chẳng ích gì”!
Một lần nữa, ông dẫn lời Khổng Tử để làm sáng tỏ quan điểm vừa nêu: “viết lời không bằng hành”. Muốn làm việc thì phải có luật. Về vấn đề này, ông chỉ ra thực trạng đáng buồn của đa số “dân” ở Kong sân lúc bấy giờ: họ cả đời học hiền, nhưng cư xử “tệ hơn cả nông dân chất phác”.
Cách làm luật của Nguyễn Trường Tộ tỏ ra rất sắc bén và chặt chẽ; luận điểm rõ ràng, luận cứ và luận cứ thuyết phục, có tính chiến đấu cao, bộc lộ nhiệt huyết của một trí thức say mê công cuộc đổi mới đất nước nửa cuối thế kỷ XIX.
Nguyễn Trường Tộ khẳng định sự thống nhất giữa đạo đức và pháp luật
Để khép lại vấn đề, sau khi cho rằng pháp luật có vai trò quan trọng trong việc điều hành công việc và tổ chức xã hội, Nho giáo tỏ ra kém hiệu quả hơn pháp luật, Nguyễn Trường Tộ đã đặt ra vấn đề về mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật. để bác bỏ quan điểm cho rằng “pháp luật chỉ có tác dụng cai trị chứ không có tác dụng đạo đức”. Theo Người, pháp luật không chỉ mang tính chính trị, không chỉ “chỉ để cai trị” mà nó còn là một “đức tính”, đức tính “chí công vô tư”, tính “thần”, tính “mở lòng làm người”. “. “. Ông phản bác khẳng định: “nếu chúng ta biết tận dụng sự công bằng trong pháp luật thì mọi quyền lợi và pháp luật đều là đạo đức”; “Trong pháp luật mọi sự đều công bằng và thuận theo ý trời”.
Nếu đọc được lời khai này thì đến đây, Tự Đức chắc chắn sẽ yên lòng, không lo việc lập khoa luật sẽ trái với “Trời”, với “đạo đức làm người” mà hàng ngàn năm vua chúa đã cố gắng duy trì. thống trị xã hội phong kiến Việt Nam.
Rất tiếc là vua Tự Đức, triều đình nhà Nguyễn lúc bấy giờ không chấp nhận. Bản điều trần số 27 cũng như các bản điều trần khác của Nguyễn Trường Tộ đều được xếp lại.
Xin lập trường luật là một trong nhiều đề xuất của Nguyễn Trường Tộ nhằm canh tân đất nước – đưa xã hội Việt Nam vào pháp luật, đưa người dân sống theo pháp luật để góp phần đưa Việt Nam thoát nghèo. hậu quả và nguy cơ mất nước. Điều trần số 27 thể hiện tấm lòng yêu nước của một trí thức Thiên chúa giáo đi trước thời đại, tiếp cận tư tưởng pháp quyền, khát vọng đưa đất nước đi lên theo hướng hiện đại, tiên tiến như các nước. các nước phương Tây lúc bấy giờ. Tư tưởng pháp trị mà Nguyễn Trường Tộ trình bày trong buổi điều trần vừa tiến bộ về mặt pháp luật, vừa có ý nghĩa tích cực trong việc bảo vệ quyền lợi của người dân lúc bấy giờ. Cho đến ngày nay, những điều này vẫn còn nguyên giá trị.
Xem thêm các bài văn mẫu về phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 11:
xin-lap-khoa-luat.jsp
Các bộ đề lớp 11 khác