Đề bài: Tinh thần dân tộc trong bài thơ Việt Bắc (Tố Hữu) thể hiện ở những phương diện nào? Mô tả ngắn gọn và ví dụ minh họa.
Bài giảng: Việt Bắc: phần 2: Công việc – Cô Nguyễn Ngọc Anh (GV )
Bài thơ Việt Bắc là đỉnh cao của thơ Tố Hữu và cũng là thành tựu quan trọng của thơ ca kháng chiến chống Pháp. Bài thơ được Tố Hữu sáng tác vào tháng 5 năm 1954 nhân một sự kiện lịch sử. Chính phủ rời chiến khu trở về thủ đô Hà Nội. Từ xuất phát điểm đó, bài thơ đã thể hiện tình cảm gắn bó khăng khít giữa người ra đi và người ở lại, giữa miền xuôi với miền xuôi, giữa người cán bộ với quê hương Việt Bắc. của cách mạng, của đất nước, của nhân dân, của Đảng, của Bác Hồ và cuộc kháng chiến đã trở thành kỉ niệm sâu sắc trong tâm hồn tôi.
Điều đó có nghĩa là trong niềm vui chiến thắng và chấp nhận cuộc sống hòa bình, nhà thơ vẫn không quên ân tình gắn bó trong những năm tháng gian khổ đã qua và coi đây là nguồn sức mạnh tinh thần to lớn cho hôm nay và mai sau. Tương lai. Có thể nói, bài thơ Việt Bắc là một khúc tình ca, đồng thời cũng là một khúc hùng ca mà cội nguồn sâu xa là tình cảm quê hương đất nước, truyền thống ân nghĩa, đạo lý thuỷ chung của dân tộc.
Trước hết, với cấu trúc đối đáp rất tình cảm của bài thơ Việt Bắc, tình yêu thiên nhiên đất nước được thể hiện cụ thể qua sự gắn bó với núi rừng Việt Bắc trong nỗi nhớ của người cán bộ sắp về. . Khung cảnh Việt Bắc hiện lên những vẻ đẹp chân thực và thơ mộng, gợi rõ nét nét riêng của Việt Bắc so với nhiều vùng quê khác của đất nước. Việt Bắc là hình ảnh “Trăng đầu núi, nắng sau núi”, hình ảnh làng quê trong sương sớm, bếp lửa trong đêm khuya, là “rừng tre, mở suối, sông Đáy”. Tiếng trâu về rừng chiều, tiếng “Tiếng chày đêm chắc, tiếng suối xa”.
Nhưng có lẽ nổi bật hơn cả là nỗi nhớ về Việt Bắc của Tố Hữu là sự hòa quyện của con người, là ấn tượng khó phai mờ về con người Việt Bắc cần cù lao động, thủy chung trong nghĩa tình:
Em về, anh có nhớ em không?
Nhớ ai câu hát chung tình.
Qua đó có thể thấy thiên nhiên Việt Bắc hiện lên với những vẻ đẹp phong phú, đa dạng thay đổi theo thời tiết, theo từng mùa. Gắn liền với khung cảnh ấy là những con người chất phác, người làm ruộng, đan lát, hái măng… Bằng những việc làm tưởng chừng nhỏ bé của mình, họ đã góp phần tạo nên sức mạnh to lớn cho cuộc kháng chiến. Chính tình cảm gắn bó, sẻ chia cùng nhau chịu gian khổ, thiếu thốn, cùng nhau gánh vác những nhiệm vụ nặng nề, khó khăn giữa đồng bào, chiến sĩ và cán bộ, tất cả đã làm nên hình ảnh Việt Bắc năm xưa. nghĩ của nhà thơ. Việt Bắc – đó là hình ảnh của những mái nhà “Sậy xám nặng nề, giàu tình nghĩa son”, là hình ảnh của những người mè “Đưa con ra đồng bẻ từng bắp ngô”, là những tháng ngày đồng cam cộng khổ:
Thương nhau sẻ củ sắn
Sẻ nửa bát cơm đắp chăn sui
Có thể nói âm hưởng trữ tình vang vọng xuyên suốt bài thơ tạo nên khúc ca ngọt ngào, đằm thắm của tình đồng chí, đồng bào, tình yêu thiên nhiên, yêu đất nước, yêu cuộc sống.
Theo dòng hồi tưởng của Tố Hữu, đoạn thơ dẫn ta vào khung cảnh chiến khu Việt Bắc với những hình ảnh hào hùng, những hoạt động sôi nổi, những âm thanh sôi nổi, hào hứng. Ở đây, đoạn thơ mang đầy âm hưởng sử thi mang dáng dấp sử thi hiện đại bởi chỉ bằng việc miêu tả khung cảnh hùng vĩ của Việt Bắc, Tố Hữu đã làm nổi bật tinh thần chiến đấu vô cùng quật cường của dân tộc.
Những con đường Việt Bắc của tôi
Đêm ầm ầm như đất rung chuyển
Quân đi do thám cùng một việc
Ánh sao đầu súng em và nón
Người dân thắp đuốc đỏ theo nhóm
Bước chân nát đá, muôn ngàn tia lửa tung bay.
Dân tộc ấy đã vượt qua biết bao gian khổ, hy sinh để lập nên những kỳ tích, những chiến công, đèo Giàng, sông Lô, đường Rạng, Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên… mà Tố Hữu không tả được. những chuyển biến của cuộc kháng chiến mà chỉ đi sâu tìm hiểu cội nguồn sức mạnh dẫn đến thắng lợi. Đó chính là sức mạnh của lòng căm thù: “Miếng cơm chấm muối, mối hận nặng trĩu”, sức mạnh của tình yêu chung thủy: “Ta còn đây đắng cay ngọt bùi” là sức mạnh đoàn kết toàn dân, của mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Tất cả tạo thành hình ảnh “Đất nước đứng lên”.
Nhớ khi giặc đến giặc
Rừng núi đá ta cùng nhau đánh Tây
Núi giăng thành lũy sắt dày
Rừng che quân, rừng vây quân thù
Mênh mông bốn bề sương mù
Đất trời, cả chiến khu ta một lòng.
Đặc biệt với những vần thơ trang trọng mà tha thiết Tố Hữu đã nhấn mạnh sâu sắc, hình ảnh và vai trò của Việt Bắc là quê hương của cách mạng, là căn cứ địa vững chắc của cuộc kháng chiến. Trong những năm tháng đen tối trước đây của cách mạng, hình ảnh Việt Bắc dần dần hiện ra từ “mưa suối, mây trời” xa xăm để xác định là một chiến khu kiên cường, nơi nuôi dưỡng bao chiến công, nơi ra đời nhiều địa danh. lịch sử dân tộc.
Tôi có nhớ những ngọn núi khi tôi trở lại không?
Tôi nhớ khi tôi chống Nhật, khi tôi còn ở Việt Minh
tôi đi tôi có nhớ tôi không
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa.
Trong những năm kháng chiến gian khổ, Việt Bắc là nơi “Bác Hồ soi sáng”, “Trung ương và Chính phủ bàn việc công để giữ vững tình nước, thủy chung ở Việt Bắc, Tố Hữu đã sử dụng các bài thơ mang đậm sắc thái thơ, đầy tình cảm âm vang hồn thơ dân tộc.
Đau đâu đua đòi
Tìm về Việt Bắc mà nuôi chí
Ai đã quên mười lăm năm ấy?
Quê hương cách mạng dựng nên nền cộng hòa.
Từ tình cảm gắn bó với cảnh và người Việt Bắc, từ niềm tin tưởng vững chắc vào sức mạnh của nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ, Tố Hữu đã vẽ nên một viễn cảnh tươi đẹp của Việt Bắc ngày mai trong tương lai. bối cảnh xây dựng cuộc sống mới hòa bình, ấm no.
ngày mai bận
Tàu chạy lên xuống, bốn bề giăng lưới
Thần Phấn Mễ, bộ Cao Bằng
Phố xá như nấm như măng giữa trời.
Những hình ảnh đó là ước mơ, khát vọng và cũng là tình cảm mà người cán bộ kháng chiến muốn báo đáp nơi cội nguồn của cách mạng, nơi đã nuôi dưỡng, che chở họ trong những tháng ngày đầy gian khổ, hy sinh. .
Đặc biệt ở những dòng cuối bài thơ, người đọc càng hiểu sâu sắc hơn sự sắc sảo, nhạy cảm của thơ Tố Hữu khi hướng tới ngày mai, nhà thơ không quên, một nét đẹp trong đạo lý truyền thống của dân tộc đó. là lòng thủy chung thủy chung, có mới mà không cũ, luôn nghĩ đến nhau, vì nhau giữa miền xuôi và miền núi, giữa cán bộ với đồng bào mình.
Tôi đang ở một thành phố xa
Nhà cao có thấy được núi đồi không?
Phố Đông vẫn nhớ làng
Khi lên đèn có nhớ trăng giữa rừng?
Đây có thể coi là lời cảnh báo về sự xa lánh khi có sự thay đổi của ngoại cảnh, khi con người ta có thể quên hết những tình cảm cũ để chỉ nghĩ đến mình và cho mình. Cho đến hôm nay, những bài thơ ấy của Tố Hữu vẫn còn nguyên ý nghĩa thời sự chứ không hề cũ.
Tính dân tộc là đặc điểm nổi bật ở Việt Bắc. Chính đặc điểm này đã tạo nên sức hấp dẫn cho bài thơ. Tính dân tộc của bài thơ đã giúp nhà thơ chuyển tải tư tưởng hiện đại, tiên tiến. Đây là tác phẩm thành công nhất của Tố Hữu, một tác phẩm đã ca ngợi những ngày hào hùng, vẻ vang của dân tộc, những ngày toàn dân hăng hái ra trận, những ngày mà mảnh đất Việt Bắc in đậm bao dấu ấn. . , những chiến công hào hùng, cao đẹp của dân tộc… Tất cả được tái hiện bằng một hình thức đặc biệt phù hợp mà Tố Hữu đã lựa chọn và sử dụng. Rõ ràng bài thơ Việt Bắc đã mang tinh thần, tư tưởng thời đại mà người ta có thể hát lên như ca dao.
Xem thêm các bài văn mẫu lớp 12 luyện thi THPT Quốc gia:
viet-bai-lam-van-so-3-lop-12.jsp
Các bộ đề lớp 12 khác