Nhằm giúp các em học sinh dễ dàng hệ thống hóa kiến thức và nội dung các tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 7, chúng tôi biên soạn bài Sơ đồ tư duy Truyện cười hay, dễ nhớ Varen và Phan Bội Châu, hay nhất với đầy đủ các nội dung như tìm hiểu chung về tác phẩm , tác giả, bố cục, dàn ý phân tích, bài văn mẫu phân tích, …. Hy vọng thông qua Sơ đồ tư duy Truyện cười hay là Varen và Phan Bội Châu sẽ giúp các em nắm được nội dung cơ bản của bài Những câu đố hay của Varen và Phan Bội Châu.
A. Bản đồ tư duy Truyện cười hay là Varen và Phan Bội Châu
B. Tìm hiểu Truyện cười Varen và Phan Bội Châu
I. Tác giả
– Nguyễn Ái Quốc (1890-1969), là tên rất nổi tiếng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, được sử dụng từ 1919 đến 1925
– Bút danh Nguyễn Ái Quốc gắn liền với tờ báo Người cần lao, nhiều truyện, tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp”, viết trên đất Pháp, bằng tiếng Pháp giai đoạn 1922 – 1925
II. Công việc
1. Thể loại: truyện ngắn
2. Hoàn cảnh ra đời
“Chuyện tiếu lâm Varen và Phan Bội Châu” được viết ngay sau khi nhà cách mạng Phan Bội Châu bị bắt cóc (18-6-1925) ở Trung Quốc đưa vào nhà tù Hỏa Lò và chuẩn bị đưa ra xét xử. còn Varen chuẩn bị lên làm Toàn quyền Đông Dương.
3. Tóm tắt
Truyện cười Varen và Phan Bội Châu là câu chuyện về cuộc gặp gỡ giữa Varen – Toàn quyền Đông Dương lúc bấy giờ và Phan Bội Châu – lúc này là người tù bị tù đày vì hoạt động cách mạng. . Trong một lần gặp gỡ tại nhà ngục nơi giam giữ Phan Bội Châu, Varen đã dùng lời lẽ dụ dỗ nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu phản bội tổ quốc, làm tay sai cho Pháp. Nhưng với tinh thần dân tộc và ý chí cách mạng của mình, Phan Bội Châu đã đáp lại Varen bằng sự thờ ơ, khinh thường, thậm chí là nhổ nước bọt vào mặt viên toàn quyền Đông Dương đó.
4. Bố cục: 3 phần
– Phần 1 (từ đầu đến “còn trong tù”): Lời hứa của Varen với Phan Bội Châu.
– Phần 2 (tiếp đến phần “không hiểu Phan Bội Châu”): Cuộc gặp gỡ giữa Varen và Phan Bội Châu.
– Phần 3 (còn lại): Thái độ của Phan Bội Châu qua lời kể của những người chứng kiến.
5. Giá trị nội dung
Truyện cười Varen và Phan Bội Châu đã khắc họa hai nhân vật đại diện cho hai lực lượng xã hội hoàn toàn đối lập nhau ở nước ta thời Pháp thuộc. Varen: gian trá, lố bịch, đại diện cho bọn thực dân Pháp phản động ở Đông Dương. Phan Bội Châu kiên cường, bất khuất, xứng đáng là “anh hùng, nghĩa sĩ, chí sĩ hy sinh vì nền độc lập”, tiêu biểu cho khí phách của dân tộc Việt Nam.
6. Giá trị nghệ thuật
– Sử dụng triệt để các biện pháp đối lập, tương phản để khắc họa hai nhân vật đối lập
– Lựa chọn những chi tiết miêu tả đặc sắc, giàu ý nghĩa tượng trưng
– Sáng tạo hình thức ngôn ngữ độc thoại
– Giọng văn sắc sảo, hóm hỉnh
– Giàu trí tưởng tượng, hư cấu
III. Lập dàn ý cho bài văn phân tích tác phẩm
1. Lời hứa của Varen với Phan Bội Châu
– Lời hứa của Varen: Varen nửa chính thức hứa sẽ chăm sóc Phan Bội Châu
⇒ Những lời hứa mơ hồ, chứa đựng sự hài hước, lố bịch.
– Thực chất của lời hứa: anh ấy chỉ muốn chăm sóc anh ấy cho đến khi anh ấy ổn định hoàn toàn ở đó.
⇒ Coi lời hứa không quan trọng bằng việc ổn định công việc và vị trí của mình.
– Lời tác giả: Toàn quyền Pháp Varen sẽ “chăm sóc” ông khi nào và như thế nào.
⇒ Sử dụng hàng loạt từ nghi vấn, qua đó thể hiện thái độ mỉa mai, giễu cợt của tác giả.
2. Cuộc gặp gỡ giữa Varen và Phan Bội Châu
– Cách tác giả giới thiệu hai nhân vật có sự đối lập, tương phản rõ rệt, qua đó làm nổi bật tính cách của từng nhân vật:
+ Varen: kẻ phản bội giai cấp vô sản Pháp, từ bỏ quá khứ, từ bỏ niềm tin, từ bỏ giai cấp
⇒ Kẻ đê hèn, kẻ phản bội.
+ Phan Bội Châu: hy sinh gia đình, của cải để khỏi nhìn bọn cướp nước, sống xa quê hương, bị thực dân dụ vào nhiều cạm bẫy, bị kết án tử hình vắng mặt…
⇒ Người tù, nhà cách mạng vĩ đại
– Cuộc gặp gỡ giữa Varen và Phan Bội Châu:
+ Varen: độc thoại một mình: tuyên bố trả tự do cho Phan Bội Châu với điều kiện phải trung thành, hợp sức với Pháp, khuyên Phan Bội Châu từ bỏ lí tưởng chung, bắt tay với Varen.
⇒ Varen là kẻ bịp bợm, bịp bợm
+ Phan Bội Châu: im lặng
3. Thái độ của Phan Bội Châu
– Im lặng, dửng dưng trước lời nói của Varen.
– Phần ngọn ria mép nhô lên một chút rồi cụp xuống ngay và điều này chỉ xảy ra một lần.
– Cười kín đáo, vô hình và im lìm, như cánh ruồi.
⇒ Nâng tầm tinh thần khinh địch của Phan Bội Châu.
⇒ Thái độ bất ngờ, khinh bỉ và tính cách hiên ngang, dũng cảm, kiên cường của quản ngục.
IV. Phân tích
Bác Hồ không chỉ được biết đến với những vần thơ giản dị, ý nghĩa mà trong thời gian hoạt động ở nước ngoài, đặc biệt là ở Pháp, tại đây Nguyễn Ái Quốc đã có những tác phẩm viết bằng tiếng Pháp mang đậm tính chiến đấu. mạnh. Những truyện cười tuyệt vời của Varen và Phan Bội Châu là một tác phẩm như vậy. Tác phẩm đã thể hiện vẻ đẹp, phẩm chất, nhân cách của người anh hùng Phan Bội Châu, đồng thời vạch trần bộ mặt gian xảo của Varen.
Truyện ngắn Chuyện cười Varen và Phan Bội Châu được viết sau khi nhà yêu nước Phan Bội Châu bị bắt cóc ngày 18-6-1925 ở Trung Quốc đưa về Hỏa Lò, Hà Nội để chuẩn bị. bị đưa ra xét xử, còn Varen chuẩn bị sang Việt Nam nhận chức Toàn quyền Đông Dương. Nguyễn Ái Quốc viết tác phẩm với mục đích kêu gọi cổ vũ phong trào biểu tình đòi trả tự do cho cụ Phan Bội Châu ở Việt Nam lúc bấy giờ và đã nhận được rất nhiều sự ủng hộ, yêu mến của nhân dân Việt Nam vì tính chất của phương châm. châm biếm sâu sắc, ngòi bút đả kích mạnh mẽ Veren và chính quyền Pháp.
Với nhan đề “Trò hề vĩ đại là Varen và Phan Bội Châu”, cụm từ “trò hề lố bịch” nhằm vạch trần những hành động, lời nói lố bịch của Varen cùng với bản chất nham hiểm, dối trá của Varen. . Mở những trang viết trào phúng, lần lượt vạch trần những hành động giả dối, lố bịch của thống lí xuyên suốt câu chuyện, đồng thời mở ra chủ đề chính của tác phẩm không chỉ là vạch trần bộ mặt cáo già, lố bịch của tên thống lí Varen. , mà còn thể hiện lòng kính trọng, cảm phục trước đức tính kiên cường, bất khuất của lãnh tụ Phan Bội Châu, dù ở trong hoàn cảnh éo le nhưng vẫn giữ được phong thái hiên ngang, ngay thẳng. , một lòng trung thành với cách mạng, với nhân dân, với đất nước.
Truyện mở đầu bằng một tình huống vô cùng gay cấn, là cuộc gặp gỡ giữa hai nhân vật: nhà cách mạng Phan Bội Châu và một bên là Varen, người sang Việt Nam nhận chức Toàn quyền Đông Dương. Thực ra giữa hai nhân vật này không có cuộc gặp gỡ nào mà thực chất đây chỉ là một tình huống hư cấu, tác phẩm được viết trước khi Varen sang Việt Nam nhận bài. Cách xây dựng tình huống như vậy nhằm vạch trần bộ mặt dối trá, hèn hạ của Varen đồng thời làm nổi bật vẻ đẹp nhân cách Phan Bội Châu.
Trò đùa của Varen được tác giả vạch trần ngay từ đầu tác phẩm. Ngay câu nói đùa đầu tiên trước khi anh đặt chân đến Đông Dương. Varen nửa chính thức hứa sẽ lo vụ Phan Bội Châu. Lời hứa của toàn quyền Đông Dương lúc bấy giờ đã gây chấn động ở Pháp cũng như ở Việt Nam, bởi đó là một lời hứa đáng giá ngàn vàng. Nhưng trớ trêu thay, anh chỉ hứa cho xong chuyện chứ chưa bao giờ thực hiện lời hứa đó, bởi anh chỉ muốn lo cho đến khi yên bề gia thất. Và hành trình thực hiện lời hứa “kéo dài khoảng bốn tuần”, trong bốn tuần đó Phan Bội Châu còn ở trong tù. Rốt cuộc, lời hứa của anh ta chẳng hơn gì một trò hề. Nguyễn Ái Quốc đã dùng những từ ngữ “hứa hẹn nửa vời” mỉa mai, mỉa mai để bàn tán, phỉ nhổ những trò bịp bợm, mị dân mà Người bày ra trước khi đặt chân đến Đông Dương.
Và bộ mặt thật của hắn đã lộ ra trong cuộc đụng độ với Phan Bội Châu. Ông đã lo cho Phan Bội Châu bằng cách dụ Phan Bội Châu đầu hàng, thuyết phục 20 triệu đồng bào theo mình. Để thực hiện được mục đích đó, anh đã không ngừng khổ luyện với màn solo cực kỳ công phu và hoàn hảo. Anh ta cực kỳ tinh vi, ma mãnh trong những mánh khóe của mình. Ông khoe bán hàng, mặc cả thoải mái với Phan Bội Châu. Hắn tự đặt mình vào tư thế hào hiệp, chủ động giả vờ ban ơn bằng hành động trơ trẽn, lố bịch “tay trái nâng gông khổng lồ đang bóp chết cụ Phan Bội Châu trong ngục tối”, hắn hùng hồn tuyên bố. cha nói với Phan Bội Châu: “Ta trả tự do cho ngươi”. Nhưng trớ trêu thay, thứ tự do mà ông mang lại cho Phan Bội Châu lại là thứ tự do trong xiềng xích, thứ tự do trong kiếp nô lệ. Tự do với điều kiện phản bội tổ quốc, đầu hàng thổ phỉ “nhưng có đi có lại… hứa trung thành với Pháp”. Một sự tự do báng bổ. Ông ra sức tâng bốc, vuốt ve, tâng bốc, mua chuộc Phan Bội Châu. “Tôi biết tâm hồn cao thượng của bạn… nếu bạn làm thế, bạn sẽ có được mọi thứ”. Anh tuôn ra những lời thiết tha, xúc động: “Chao ôi!”, “Hơn nữa, trời ơi!”, “Ôi!”. Ông đã dám dùng những từ đẹp nhất để nói với Phan Bội Châu: “tự do”, “danh dự”, “công lý”, “hy sinh”. Ông dám nói với Phan Bội Châu: “Tôi và ông nắm tay nhau”, “chúng ta có thể ở bên nhau…”. Trái tim đen tối của kẻ tiểu nhân thật đáng thương làm sao hiểu được anh hùng! Nực cười và lố bịch làm sao, anh nhập tâm vào vai diễn của mình đến mức không biết làm sao một kẻ tầm thường, trơ trẽn, thấp hèn, hèn mọn như anh lại có thể tìm được tiếng nói chung với một vĩ nhân như vậy. phú. Với lối hùng biện trôi chảy nhất, bài bản nhất, anh đã “vạch áo cho khán giả xem lưng”. Bản chất phản quốc bỉ ổi, dã tâm thâm độc của bọn thực dân cướp nước đã bị vạch trần. Trên sân khấu, anh như một gã hề lố lăng, lố bịch.
Trong vở hài kịch trên, Phan Bội Châu hoàn toàn im lặng, sự im lặng đó thể hiện rõ thái độ của nhà cách mạng. Trước hết, coi như Varen vắng mặt nên lời nói của Varen như nước đổ lá khoai. Qua đó cũng thể hiện sự khinh bỉ “ngọn ria người tù hơi vểnh lên rồi cụp xuống ngay, cười kín đáo, vô hình và lặng im, như cánh ruồi bay ngang qua”. Thái độ đó một lần nữa khẳng định phẩm chất cao đẹp của Người: suốt đời hy sinh cho cách mạng, cho độc lập, tự do của Tổ quốc. Không gì có thể lay chuyển được ý chí cách mạng, tinh thần sắt đá của ông. Đặc biệt, những dòng kết thúc tác phẩm càng làm nổi bật phẩm chất của Phan Bội Châu: nếu ở trên ta thấy ông im lặng, khinh bỉ thì về sau ông lại tỏ ra chống trả quyết liệt: nhổ nước bọt vào mặt Varen, chi tiết này cho thấy sự khinh bỉ đã được đẩy lên. đến cùng cực. Như vậy, cách kết thúc tác phẩm đã tạo ra phần mở đầu cho câu chuyện và làm nổi bật chủ đề của tác phẩm.
Kết thúc cuộc đối thoại, tác giả có một nhận xét thú vị mà chúng ta cần quan tâm đó là “Nhưng xét về tình hình quân sự thì chỉ vì Phan Bội Châu không hiểu Varen cũng như Varen không hiểu Phan Bội Châu, mà là một cách bình luận hóm hỉnh và sâu sắc. Hai từ “không hiểu” đó đã được tác giả khéo léo giải thích rằng không phải do bất đồng ngôn ngữ vì vốn dĩ đã có người phiên dịch, mà ở đây “không hiểu” là do hai người này là hoàn toàn khác nhau. về lý tưởng của nhau, về mục đích sống nên mãi mãi không thể có một cuộc nói chuyện “hiểu” Và cho dù Varen có nói láo, dối trá hơn nữa thì với Phan Bội Châu ông cũng chỉ là một người xa lạ, một người không đáng để lo lắng, không cần phải lãng phí hơi thở của mình để nói chuyện.
Truyện cười hay nhất là Varen và Phan Bội Châu với lối viết trào phúng, cách kể hóm hỉnh, sử dụng bút pháp tùy bút, cùng với những nhân vật hư cấu, ngòi bút tưởng tượng tài hoa, sắc sảo của mình. Nguyễn Ái Quốc đã tạo nên một cuộc gặp gỡ sống động và độc đáo giữa hai con người ở hai chiến tuyến khác nhau. Qua đó làm nổi bật bản lĩnh, thái độ và sự kiên cường của Phan Bội Châu trước tên thống lí Varen xảo trá, hèn hạ, luôn khoác lác và thích làm những điều lố bịch.
V. Vài nhận xét về tác phẩm
Varen và Phan Bội Châu vận dụng kỹ năng quan sát và phác họa, tạo nên những câu chuyện kể sắc sảo như quay một bộ phim tài liệu về hành trình của Varen, đồng thời khai thác triệt để kỹ xảo. tương phản để làm nổi bật hai tính cách: Varen đê tiện, ngang tàng và đê tiện, Phan Bội Châu oai phong, lẫm liệt.
(Nguyễn Đăng Mạnh, Nhà văn Việt Nam hiện đại – Chân dung và phong cách, Nxb Trẻ, TP. Hồ Chí Minh, 2000)
Xem thêm sơ đồ tư duy các bài văn, bài văn lớp 7 hay, chi tiết:
Các bài giải bài tập lớp 7 sách mới có:
Giải bài tập lớp 7 theo sách mới môn học