Đề bài: Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh?
Bài giảng: Sóng (Xuân Quỳnh) – Cô Nguyễn Ngọc Anh (GV )
Bài thơ “Sóng” của Xuân Quỳnh sáng tác năm 1967, in lần đầu trong tập “Hoa dọc chiến hào”, xuất bản năm 1968.
Bài thơ là lời tác giả nói với mình, với người về tình yêu tuổi trẻ, nồng nàn gắn liền với khát vọng hạnh phúc muôn thuở của con người.
Mở đầu bài thơ là “Sóng”, cả bài thơ được dệt nên bằng hình ảnh trung tâm ấy. Xuân Quỳnh đã tiếp nối một truyền thống trong văn chương của chúng ta đó là hình tượng hóa tình yêu:
Mãnh liệt và êm dịu
Ồn ào và yên tĩnh
Dòng sông không hiểu tôi
Sóng tìm về đại dương
Ôi những con sóng ngày xưa
Và ngày hôm sau vẫn thế
Khát khao tình yêu
Phục hồi trong lồng ngực của trẻ
Sóng nước bắt đầu. Đúng vậy, dù là sông hay hồ, có lúc sóng dữ dội ồn ào, có lúc lại êm đềm tĩnh lặng. Sóng luôn thay đổi hình dạng và màu sắc. Quan sát những biểu hiện đa dạng của sóng, Xuân Quỳnh tìm thấy sự tương hợp với từng trạng thái tâm hồn con người khi yêu. Đó thường là những trạng thái trái ngược nhau, chất chứa những khao khát lớn lao về một tình yêu đích thực.
Từ dòng sông, “Sóng tìm về bể” ở một nơi bao la, vô cùng sâu thẳm, bao la trời nước, Tây Nam hiền hòa, bão tố dữ dội… Ở một nơi như thế, có lẽ sóng sẽ hiểu được mối dây của mình. .
Mượn sóng để tượng trưng cho tình yêu, miêu tả sóng với những đặc điểm kỳ lạ cũng là để nói lên sự phức tạp, đa dạng, khó giải thích của tình yêu. Giống như sóng, tình yêu cũng là một hiện tượng khó lý giải rõ ràng, minh bạch. Tình yêu là thế nhưng khát vọng về tình yêu của con người thì mãi mãi không thay đổi. “Sóng xưa” cũng như sóng “Ngày sau vẫn thế”. Đó là quy luật bất biến của tự nhiên và quy luật của tình yêu.
Nếu “Sóng tìm về đại dương” để hiểu chính mình, thì tôi cũng sẽ tìm đến tình yêu của em để hiểu sâu hơn về con người thật của mình. Giữa đại dương mênh mông ấy, đâu là đầu ngọn sóng? “Sóng bắt đầu từ gió”. Có gió thì tất nhiên có sóng. Vậy “gió bắt đầu từ đâu”! Câu trả lời là không dễ dàng. Thế là “ra bể” mà sóng vẫn không hiểu mình. Tôi cũng hòa vào biển lớn tình yêu của tôi mà bạn không hiểu tôi? Anh yêu em từ đâu? Tiếng nói? Nụ cười? Nhìn? “Anh cũng không biết” và chỉ cần hiểu rằng “chúng ta yêu nhau” là đủ. Tâm trạng đó có lẽ là điển hình của người đang yêu chăng?
Như vậy sóng là biểu tượng của tình yêu. Và sóng cũng là nỗi nhớ da diết, cháy bỏng. Nó lấp đầy không gian và thời gian, nó hiển hiện ở mọi nơi, mọi lúc:
Sóng trong vực sâu
sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được.
Vẫn mượn sóng nói chuyện với người. Tình yêu của tôi là con sóng đó. Chỉ có sóng biển mênh mông mới sánh được khát khao yêu thương của em, “Sóng dưới sâu, sóng trên mặt nước” là những cung bậc khác nhau của nỗi nhớ em. Nỗi nhớ có biểu hiện bề ngoài nhưng cũng ẩn chứa “sâu bên trong”. Thức dậy và nhớ, đừng nói gì cả; trong giấc mơ mà nhớ lại là nỗi nhớ day dứt, khắc khoải. Tình yêu là thế: “Lòng anh nhớ em, Cả trong mơ anh thao thức”.
Những điều trên vẫn được che đậy ít nhiều nhờ lời sóng, khi chợt về đây vứt bỏ cái vỏ vay mượn ấy, để trái tim tự lên tiếng. Trái tim muốn nói sự thật vì nó tràn đầy tình yêu và tình yêu đó đã chín muồi.
Con sóng khao khát được vào bờ để được vuốt ve, vuốt ve; Em cũng khao khát được đến bên anh, được hòa nhập trong tình yêu của anh. Tình yêu và khát vọng của người phụ nữ thật trong sáng và tinh tế.
Xuân Quỳnh cũng mượn sóng để nói lên lòng thủy chung son sắt của mình:
ra ngoài đại dương
Đó là trăm ngàn con sóng
Con nào không cập bờ?
Bất chấp mọi trở ngại.
Nhìn sóng biển. Gió thổi theo hướng nào thì cuối cùng sóng cũng sẽ quay về bờ. Tôi cũng thế. Dù khó khăn đến đâu anh cũng sẽ vượt qua tất cả và đến bên em, vì tình yêu đã tiếp thêm sức mạnh cho anh. Niềm tin và nghị lực, tôi tìm thấy trong thiên nhiên và trong chính mình. Khi yêu thật lòng thì “Dù nhiều trắc trở” chúng ta vẫn đến được với nhau. An ủi động viên em cũng chính là an ủi, động viên người yêu em có thêm ý chí trên con đường đi tìm hạnh phúc.
Cuối cùng, khát vọng về tình yêu và hạnh phúc vĩnh cửu được gửi gắm qua hình ảnh sóng biển. Người phụ nữ mong muốn được sống trọn vẹn cho tình yêu và được hòa nhập với thiên nhiên vĩnh hằng với tình yêu của mình. Nỗi trăn trở đã trở nên bức xúc: “Làm sao tan, thành trăm con sóng nhỏ” trong đại dương bao la, vô tận để sống mãi yêu thương mãi: “Giữa biển lớn tình yêu, Để ngàn năm vẫn đập”. .
Tình yêu bùng lên niềm khao khát. Khát vọng sục sôi nhưng vẫn khiêm nhường, đầy nữ tính. Từng câu, từng chữ trong bài thơ đều được chọn lọc, sắp xếp cẩn thận nên có giá trị biểu cảm rất cao.
Qua hình tượng Sóng, Xuân Quỳnh đã làm nổi bật tâm trạng của người con gái Việt Nam khi yêu: dịu dàng, thì thầm, nồng nàn nhưng cũng không kém phần sôi nổi, mãnh liệt. Vẻ đẹp ấy được thể hiện ở hình thức tưởng như cũ mà lại rất mới. Hình ảnh sóng được nhiều nhà thơ lớp trước sử dụng nhưng đến thơ Xuân Quỳnh lại mang một vẻ đẹp lung linh, khác lạ.
Người đọc yêu thích bài thơ “Sóng” bởi nó thể hiện những gì tinh tế, huyền diệu nhất của tâm hồn người phụ nữ khi yêu và một trái tim nhạy cảm luôn khao khát được yêu.
Xem thêm các bài văn mẫu lớp 12 luyện thi THPT Quốc gia:
song.jsp
Các bộ đề lớp 12 khác