Đề bài: Qua bài Văn tế Ngô Thì Nhậm, em hãy nêu rõ vai trò của người hiền tài đối với sự nghiệp phát triển đất nước.
Ngô Thì Nhậm là người tài giỏi, có con mắt nhìn xa trông rộng, được Nguyễn Huệ tin tưởng giao cho soạn thảo các công văn, giấy tờ quan trọng. Lời cầu hiền là một trong những văn bản như vậy. Tác phẩm đã chỉ ra vai trò quan trọng của người hiền tài đối với sự phát triển của đất nước.
Chiêu Cầu hiền nhân sinh ra trong hoàn cảnh quân Thanh sang xâm lược nước ta, Nguyễn Huệ lên ngôi vua, lấy niên hiệu Quang Trung dẹp tan quân xâm lược. Buổi đầu dựng nước gặp nhiều khó khăn, thiếu nhân tài. Quang Trung giao cho Ngô Thì Nhậm soạn thảo văn bản kêu gọi hiền tài giúp nước.
Mở đầu bài chiếu là lời dạy của Khổng Tử và trách nhiệm của bậc hiền nhân đối với đất nước: “Bậc hiền nhân xuất hiện trên đời như sao sáng trên trời, Sao sáng sẽ về ngôi Bắc Thần, hiền nhân sẽ là sứ giả của Thiên Tử.” Lập luận của tác giả rất chặt chẽ, một mặt vừa đề cao vai trò của các học giả, vừa đánh thức tinh thần trách nhiệm của họ đối với đất nước. Để nhấn mạnh thêm, câu đối sau đây Ngô Thì Nhậm một lần nữa khẳng định: “Nếu che khuất ánh sáng, giấu đi vẻ đẹp, có tài mà không được đời trọng dụng, thì đó không phải là ý trời sinh ra người tài”. Như vậy, với lập luận này, bước đầu Ngô Thì Nhậm đã đánh vào tâm lý của những người hiền tài.
Sau khi nêu rõ trách nhiệm của người hiền tài, Người chỉ ra thực trạng thái độ của họ đối với triều đại Tây Sơn. Ông tỏ ra là người hiểu rõ cách ứng xử của người xưa: khi thuận lợi thì ra làm quan, khi cuộc đời sa sút thì lui về ở ẩn để giữ gìn thanh danh. Ông đồng cảm với những nhà nho như vậy. Nhưng mặt khác, Người chỉ ra: có người vào làm việc cho triều đình mới nhưng “im thin thít” hoặc làm việc rất cầm chừng, không nhiệt tình. Với cách thể hiện bằng hình ảnh, trích từ kinh điển Nho gia, một mặt thể hiện sự uyên bác của tác giả, mặt khác khiến các sĩ phu Bắc Hà phải nể phục và phải xem lại thái độ của mình đối với vương triều. Mới. Tiếp đó, ông bày tỏ tâm nguyện chân thành, tha thiết của nhà vua: “Trẫm đang ôm chiếu ngồi nghe, ngày đêm trông chờ hiền tài mà chưa thấy có người đến. Hay là mình có ít đức không đáng hỗ trợ? Hay bạn đang bị hủy hoại, không thể phục vụ hoàng tử?” Câu nói ấy đã đánh trúng tâm trí của sĩ phu Bắc Hà khiến họ phải suy nghĩ.
Tiếp đó, tác giả nêu nhu cầu cấp thiết về người tài của triều đại mới: công việc chính sự còn bộn bề, vì đây là một triều đại mới. Nhà vua cũng ý thức rằng, công việc nhiều, một người không thể giải quyết hết, cần có người hiền tài để góp sức dựng nước: “Một cột không đỡ nổi tòa lớn, một người mưu một người không thể lập nghiệp để trị quốc”. thái bình, mười thôn nhất định phải có người trung nghĩa, trung thành, lời nói vô cùng chân thành, thể hiện sự từ bi của nhà vua đối với người hiền tài, không những thế, lời nói còn rất khiêm tốn, tha thiết, đã đánh thức lương tri của người tài, khiến họ không thể không hợp tác với triều đại mới.
Cách chiêu đãi hiền tài của Quang Trung rất cởi mở, ai có tài thì giới thiệu, tiến cử, tiến cử mình v.v… để phụng sự đất nước. Cuối bài chiếu, một lần nữa ông tỏ ra thông cảm, khoan dung trước sự bất hợp tác của các sĩ phu Bắc Hà xưa và đưa ra lời kêu gọi, hứa hẹn, động viên họ.
Qua văn của Ngô Thì Nhậm, người đọc càng nhận thức rõ vai trò của người hiền tài trong công cuộc dựng nước. Hiền tài đúng là nguyên khí của đất nước như Thân Nhân Trung đã từng nói. Đất nước là một bộ máy cực kỳ cồng kềnh, không thể chỉ có một người quản lý và chăm sóc nó mà cần có sự trợ giúp của nhiều người tải giỏi. Chỉ khi đó đất nước mới có thể vận hành trơn tru. Khi có nhiều hiền tài, cống hiến hết mình cho đất nước thì quốc gia sẽ thịnh vượng, ngược lại triều đại rối loạn, không có người hiền tài giúp đỡ thì quốc gia tất yếu suy vong và diệt vong. Để có được người tài giúp việc cũng cần có chính sách thu hút nhân tài bài bản, phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi để họ đem tài năng của mình phục vụ đất nước. Sau đó, một vị vua sáng sẽ vô cùng quan trọng. Chỉ khi nào kết hợp đầy đủ hai yếu tố vua sáng và hiền thì đất nước mới phát triển, cường thịnh.
Hiền nhân là bài văn mẫu mực, có logic chặt chẽ cho thấy vai trò to lớn của người hiền tài đối với sự nghiệp phát triển đất nước. Trong thời điểm hiện nay, đất nước ta đang bước vào thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì nhân tố người tài lại càng đóng vai trò quan trọng hơn bao giờ hết.
Xem thêm các bài văn mẫu về phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 11:
viet-bai-lam-van-so-3.jsp
Các bộ đề lớp 11 khác