Phần dưới đây tổng hợp 3 bài phân tích và dàn ý bài thơ “Tự do” của P. Ê-li-a hay nhất giúp học sinh học tốt Ngữ Văn lớp 12 và tự tin bước vào kì thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn.
Lập dàn ý Phân tích bài thơ Tự do
I. Phần mở đầu: giới thiệu tác giả
– Pol Eluya (1895-1952) là nhà thơ lớn của Pháp.
– Tham gia phong trào siêu thực. Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, ông đã đoạn tuyệt với chủ nghĩa siêu thực và cùng nhân dân Pháp kháng chiến chống chủ nghĩa phát xít.
– Thơ ông đượm chất trữ tình chính trị, mang đậm hơi thở thời đại.
II. Cơ thể người
– Viết vào mùa hè năm 1941, trong lúc nước Pháp đang bị phát xít Đức xâm lược, in trong tập Thơ và Sự thật, 1942 (1942).
– Bài thơ được coi là một kiệt tác, một trường ca của thơ ca kháng Pháp.
1. Chủ đề bài thơ
– Em = Tự do (Tự do nhân cách hóa em – một cách nói tha thiết, gần gũi nhưng cũng rất thiêng liêng, sâu sắc).
Chủ đề: Khát vọng tự do cháy bỏng của nhà thơ (và của cả dân tộc Pháp) khi đất nước bị xâm lược.
2. Nét nổi bật về nội dung và nghệ thuật
một. cấu trúc thơ
– Lặp cấu trúc, cú pháp: 12/11 khổ thơ dịch (tương ứng với 20/21 khổ thơ gốc) lặp: “Ngày…ngày…anh ghi tên em”.
– Điệp từ “trên” theo kiểu “quay cóp”.
-> Hiệu quả nghệ thuật: Mạch cảm xúc hướng tới tự do tuôn trào, liên miên, mạnh mẽ của những người nô lệ đang rên xiết dưới ách phát xít.
b. Tự do thể hiện không gian, thời gian và cách thức liên tưởng.
– Từ “trên” biểu đạt cả không gian và thời gian:
+ Chỉ nơi chốn – không gian (tôi viết Tự do ở đâu, ở đâu)
+ Chỉ có thời gian (tôi viết Tự do khi nào)
– Cách liên tưởng: Các hình ảnh trong khổ thơ thể hiện sự liên tưởng ngẫu hứng (Tự do được viết ở mọi nơi, mọi lúc):
+ Viết tên- Tự do trên những gì hữu hình, hữu hình.+ Viết tên- Tự do trên những gì trừu tượng, vô hình.
-> Khát vọng Tự do hóa thân xuyên không gian, xuyên thời gian, tồn tại trong cuộc đời mỗi con người.
III. Kết thúc
– Tình yêu tự do tha thiết chảy trong lòng nhà thơ đã âm vang trong lòng cả dân tộc; Khát vọng tự do biến thành khát vọng hành động giành tự do cho mọi người.
– Vì vậy, bài thơ được coi là trường ca của thơ ca kháng Pháp.
Phân tích bài thơ “Tự do”
Bài thơ Tự do in trong Thơ và Sự thật (1942) là tiếng nói tha thiết của những tấm lòng đòi tự do, hòa với âm vang của sông núi, của trời biển bao la.
Tự do là một trong những đề tài lớn mang tính nhân văn phổ quát thể hiện khát vọng muôn đời của con người ở mọi thời đại. Ở Hy Lạp cổ đại, khát vọng tự do đích thực được kết tinh trong hình tượng Prometheus. “Tự do, bình đẳng, bác ái” đã trở thành khẩu hiệu đoàn kết, tập hợp lực lượng tạo nên sức mạnh của Cách mạng tư sản Pháp 1789. Khát vọng sống của nhân dân Cuba còn được thể hiện qua khẩu hiệu “Tự do hay là chết”, ở Việt Nam là chân lý. “Không có gì quý hơn độc lập tự do” (Hồ Chí Minh).
Chủ đề Tự do càng trở nên cấp thiết và thời sự hơn bao giờ hết khi nó ra đời trong hoàn cảnh nước Pháp bị phát xít Đức chiếm đóng, trở thành bản trường ca trong cuộc kháng chiến chống phát xít Đức. Với phong cách thơ thấm đẫm chất trữ tình chính trị, Êli đã thổi hơi thở của thời đại vào tác phẩm “Tự do”.
Đối với Elijah, tự do là cuộc sống, hiện thân của cuộc sống. Bài thơ được tổ chức theo trật tự kết cấu của lớp hình ảnh một cách đặc biệt. Hai từ tự do được viết trên các vị trí: vật hữu hình như trang vở, vương miện của vua…, có thể gắn với vật trừu tượng như “mùa cưới”, “chuông ngân”… Nhờ cách liệt kê này hình ảnh ấy tạo nên sự trùng lặp, tạo ấn tượng về sự phát triển ồ ạt, tầng tầng lớp lớp tuôn trào như nguồn mạch bất tận của khát vọng tự do, đâu đâu cũng xuất hiện hai chữ “tự do” – tất cả đều khao khát tự do, cùng chung một tiếng nói đòi tự do .Đó là khát vọng của dân tộc, của cộng đồng.
Tự do không chỉ là khát vọng hướng tới mà còn là sự thanh thản của khát vọng đó. Khát vọng tự do còn thể hiện niềm tin sắt đá, lời thề quyết tâm hướng tới tự do, giành và bảo vệ tự do. Tình cảm chân thành, mãnh liệt của người khao khát tự do còn được thể hiện dưới hình thức một cụm từ đặc biệt. Cả bài thơ có 21 khổ thơ thì có đến 20 khổ thơ có câu “Em viết tên anh” và câu cuối “Gọi tên anh”. Nhạc điệu của bài thơ được tạo nên từ hình thức ám chỉ này, khiến người đọc liên tưởng đến một bài thánh ca hay một lời cầu nguyện. “Tôi viết tên em” vì thế trở thành một niềm xác tín, một niềm tin vững chắc trước tình cảnh bị nô lệ, mất tự do.
Bài thơ được viết năm 1941 và theo tác giả, ông định kết thúc bằng việc nói tên người phụ nữ tôi yêu, người mà tôi định viết bài thơ này. Nhưng sau đó tôi nhận ra rằng từ duy nhất tôi có trong đầu là Tự do… …có nghĩa là người phụ nữ tôi yêu lúc đó là hiện thân của một khao khát lớn hơn cô ấy. Tôi đã nhầm lẫn cô ấy với nỗi nhớ lớn nhất. Lời tâm sự của Eluya gợi cho người đọc sự hòa quyện đẹp đẽ giữa tình yêu và lý tưởng trong thơ Aragog. người phụ nữ họ yêu, vì Aragon là Elza, vì Eluya là Nusus, chiếc lá Đaminh, cũng như bộ mặt của Tổ quốc, của nhân loại tất cả hòa quyện vào nhau – điều đó làm nên hình thức trữ tình độc đáo của bài thơ: vừa gắn với những vấn đề thời sự nóng bỏng, vừa tình yêu say đắm.
Bài thơ đã trở thành bản trường ca trong cuộc kháng chiến chống phát xít Đức, bởi nó đáp ứng được khát vọng của thời đại, trở thành tiếng nói chung, tiếng vọng của hàng triệu con tin đang rên rỉ vì nước mất nhà tan. Tự do ở đây không chỉ dành cho cá nhân tự do mà trước hết là của dân tộc, trở thành lẽ sống, đánh thức tình yêu tự do trong mỗi con người. Người nghệ sĩ-chiến sĩ Ê-li đã giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn giá trị của Tự do. Đó là quyền sống, quyền sống và quyền làm người.
Xem thêm các bài văn mẫu lớp 12 luyện thi THPT Quốc gia:
Các bộ đề lớp 12 khác